Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΚΥΡΙΑ
MADAME DE ..
Γαλλία – 1953 – 105’- Α/Μ
Σκηνοθεσία: Max Ophuls
Σενάριο: Marcel Achard, Max Ophuls, Annette Wademant, βασισμένο στη νουβέλα της Louise de Vilmorin
Φωτογραφία: Christian Matras
Μοντάζ: Borys Lewin
Με τους: Charles Boyer, Danielle Darrieux, Vittorio De Sica, Jean Debucourt, Jean Galland.
Η Λουίζ πουλάει τα πανάκριβα σκουλαρίκια που της χάρισε ο σύζυγός της για να καλύψει κάποιο χρέος ισχυριζόμενη ότι κλάπηκαν. Όμως, επιστρέφουν στα χέρια της από ένα θαυμαστή της, τον Βιτόριο ντε Σίκα στο ρόλο του Ντονάτι, και αποκτούν ογκώδη συμβολική αξία. Μετακινούνται, χαρίζονται και μεταπωλούνται από συζύγους, συγγενής, εραστές και ενεχυροδανειστές. Ο Οφίλς καταφέρνει να μετατρέψει ένα άψυχο αντικείμενο σε σύμβολο ενός απόκρυφου ψυχισμού, διαφορετικού για κάθε ήρωα. Η χορευτική ζάλη της κινηματογράφησης του Οφίλς δημιουργεί ένα κομψοτέχνημα ρομαντισμού πλαισιωμένο από βιεννέζικα βαλς.
«Τα σκουλαρίκια της Μαντάμ Ντε…», αποτελούν θρίαμβο του μελοδράματος. Η φόρμα του, αψεγάδιαστη, καταφέρνει να απογειώσει ένα συνηθισμένο ερωτικό τρίγωνο σε ένα λαμπρό και ταυτόχρονα οδυνηρό έργο τέχνης με μεθοδική κομψότητα που ταιριάζει απόλυτα στην επιφανειακή κομψότητα που περιστοιχίζει τους χαρακτήρες.
Η Γυναίκα στο σινεμά του Οφίλς, ερωτευμένη με τον έρωτα και κυριαρχημένη από το πάθος και τον πόθο, προκαλεί την μοίρα της, σ έναν αναίσθητο ανδροκρατούμενο κόσμο, για να συντριβεί τελικά κάτω από το βάρος της ψευδαίσθησης και της απάτης. Έτσι λοιπόν και Η άγνωστη κυρία είναι μια ταινία για την απατηλή λάμψη του ψεύδους και την ερωτική πλάνη• μια κατ επίφαση κωμωδία με τραγική κατάληξη, στην οποία οι πραγματικοί πρωταγωνιστές, τα σκουλαρίκια της ηρωίδας, σέρνουν τον χορό της υποκρισίας, της ανειλικρίνειας, της μικροψυχίας και της εκδίκησης. Χρησιμοποιώντας εκπληκτικά το θεατρικό του οπλοστάσιο, ο ποιητής του ψεύδους Μαξ Οφίλς μ ένα μελοδραματικό, πληθωρικό -σχεδόν μπαρόκ- κινηματογραφικό ύφος, μετατρέπει τον κόσμο των ηρώων του σ ένα τεράστιο παλκοσένικο, πάνω στο οποίο οι ηδονές και οι απολαύσεις της ζωής χορεύουν αγκαλιά με την μοναξιά και τον θάνατο. Να σημειώσουμε ακόμα ότι ο Στάνλεϋ Κιούμπρικ υπήρξε μεγάλος θαυμαστής του έργου του Μαξ Οφίλς.
«”Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΚΥΡΙΑ”, σκηνοθετημένη το 1953 από τον Max Ophuls, είναι μία από τις πιο εξεζητημένες και τεχνικά άρτιες ιστορίες αγάπης που γυρίστηκαν ποτέ. Λάμπει, σε ζαλίζει και κάτω από τα τεχνητά στοιχεία, δημιουργεί μια καρδιά την οποία στη συνέχεια ραγίζει. Η ταινία είναι διάσημη για τον τρόπο με τον οποίο επεξεργάζεται τις κινήσεις της κάμερας, το χαριτωμένο στυλ της, τα σκηνικά, τα κοστούμια και φυσικά τα κοσμήματά της. Οι πρωταγωνιστές Danielle Darrieux, Charles Boyer και Vittorio De Sica, ενσαρκώνουν αβίαστα την κομψότητα. Θα μπορούσε να είναι μια εξεζητημένη σαχλαμάρα. Αντίθετα, θαυμάζουμε την οπτική απεικόνιση που καταφέρνει να αποδώσει ο Ophuls, ρευστή και περίπλοκη και, προς έκπληξή μας, συλλαμβάνουμε τους εαυτούς μας να νοιάζονται.»
Roger Ebert, Νοέμβριος 2001.
«Ήταν η ματαιοδοξία της που την κατέστρεψε..»
του Max Ophuls
δημιουργού του LOLA MONTES
«Η ρομαντική τραγωδία στο μεγαλείο της».
Los Angeles Times
«Ένα εξαίρετο δείγμα κινηματογραφίας».
The Guardian
«Η χορευτική ζαλάδα της κινηματογράφησης του Ophuls, δημιουργεί ένα κομψοτέχνημα ρομαντισμού πλαισιωμένο από Βιεννέζικα βαλς».
«Λίγες ταινίες επιτυγχάνουν τόσο πολλά, σε τόσο πολλά επίπεδα, με τόσο οικονομικό τρόπο, όσο η υπέροχη Άγνωστη κυρία του Max Ophuls.
Η Λουίζ (Danielle Darrieux) είναι η άγνωστη κυρία, επειδή είναι ανώνυμη, χαρακτηριστική εκπρόσωπος της ανώτερης τάξης.
Στην πρώτη σκηνή βλέπουμε μόνο τα σκουλαρίκια της τα οποία ετοιμάζεται να βάλει ενέχυρο, καθώς οδεύει προς την καταστροφή. Η κάμερα κινείται μαζί με τα σκουλαρίκια και αποκαλύπτει τελικά το πρόσωπο της Λουίζ στον καθρέφτη, ανάμεσα στα υπάρχοντα της. Από εκείνη τη στιγμή και έπειτα ο Ophuls δεν μας αφήνει να παραβλέψουμε τα στοιχεία αυτής της πλούσιας κοινωνίας: άφθονο χρήμα και χρέη, πανταχού παρόντες υπηρέτες, πρωτόκολλο προετοιμασίας πριν από τις δημόσιες εμφανίσεις. Ακόμα και το ταξίδι από την κρεβατοκάμαρα μέχρι την εξώπορτα ανάγεται σε εκλεπτυσμένη κοινωνιολογική αναφορά.
Εκτός από το σπίτι και το ενεχυροδανειστήριο υπάρχουν μια εκκλησία, χώρος όπου κυριαρχεί η υποκρισία των αστών, και η όπερα, όπου τα πάντα είναι θέαμα. Εκεί συναντούμε τον σύζυγο της Λουίζ, τον Αντρέ (Charles Boyer), ο οποίος είναι εύθυμος όσο καιρό καταφέρνει να ελέγχει τις υποθέσεις (δικές του και δικές της) αυτού του «εκλεπτυσμένου» Γάλλου.
Όταν τα σκουλαρίκια επιστρέφουν στα χέρια του Αντρέ για τρίτη φορά, η Λουίζ έχει πια ερωτευτεί επικίνδυνα τον Ντονάτι (Vittorio De Sica). Αυτό που θα μπορούσε να είχε μείνει ένα χαριτωμένο ευφυολόγημα (τα σκουλαρίκια συνδέουν όλους τους χαρακτήρες, θυμίζοντας το παλαιότερο Ερωτικό γαϊτανάκι [1950]) καταλήγει να εκφράζει όλες τις λεπτές, σημαντικές διαφορές της πλοκής και του θέματος.
Για τη Λουίζ, η οποία αρνείται να αποδεχτεί τις συνθήκες που εξασφαλίζουν την υποτιθέμενη ελευθερία της, τα σκουλαρίκια είναι μια απόδειξη του έρωτα της με τον Ντονάτι. Για τον Αντρέ είναι ένα σύμβολο ιδιοκτησίας, ένα σύμβολο της πατριαρχικής, στρατιωτικής και αριστοκρατικής εξουσίας του πάνω στους άλλους ανθρώπους.
Η Άγνωστη κυρία είναι άλλοτε εύθραυστη, άλλοτε σκληρή και άλλοτε συμπονετική ή συγκινητική. Ο Ophuls σκιαγραφεί αυτό τον κόσμο με μπρεχτική ακρίβεια. Και όμως ποτέ δεν υποτιμά τη δύναμη ή τη σημασία του καταπιεσμένου, ατομικού πόθου. Ακόμα και όταν οι χαρακτήρες υποφέρουν μέσα στις συμβολικές φυλακές τους ή θέτουν παγίδες ο ένας στον άλλο, τα πάθη τους μας αγγίζουν.
Και μας αγγίζουν βαθιά όταν ο Αντρέ κλείνει το παράθυρο φυλακίζοντας τη Λουίζ και της ψιθυρίζει: «Σ’ αγαπώ».
Max Ophüls
Σκηνοθέτης, Σεναριογράφος
Ο Maximillian Oppenheimer, Γάλλος σκηνοθέτης γερμανικής καταγωγής, γεννήθηκε το 1902 και πέθανε το 1957. Αρχικά δουλεύει ως ηθοποιός και κατόπιν ως παραγωγός στο θέατρο. Γυρίζει την πρώτη του ταινία το 1931, την κωμωδία μικρού μήκους Dann schon lieber Lebertran. Προβλέποντας την απειλή της ανόδου του ναζισμού, ο Ophüls, που ήταν Εβραίος, κατέφυγε το 1931 στη Γαλλία. Η καλύτερη από τις ταινίες της γερμανικής του περιόδου είναι χωρίς αμφιβολία η Αγαπημένη (που παίχτηκε στην Ελλάδα και με τον τίτλο Λιμπελάι). Στο φιλμ αυτό συναντούμε ορισμένα από τα θέματα που τον έκαναν διάσημο: από τη μια την αγνότητα των γυναικών και από την άλλη τη βιαιότητα των αντρών και της κοινωνίας. Αφού εγκατασταθεί στη Γαλλία, σκηνοθετεί μεταξύ άλλων δύο ταινίες με πρωταγωνίστρια την Edwige Feuillère, το Χωρίς επαύριον και το Σαράγιεβο. Όταν ξεσπάει πια ο πόλεμος, καταφεύγει στο Χόλλυγουντ, όπου το 1948 θα γυρίσει Το γράμμα μιας άγνωστης. Όταν πλέον επιστρέψει στη Γαλλία, σκηνοθετεί μια ολόκληρη σειρά από αριστουργήματα: Το γαϊτανάκι του έρωτα, Η ηδονή, Η άγνωστη κυρία, με πρωταγωνίστρια την αγαπημένη του ηθοποιό, την Danielle Darrieux, και Λόλα Μοντέζ. Σε όλα του τα έργα συναντούμε ορισμένα σταθερά χαρακτηριστικά: τις απαλές μετακινήσεις της κάμερας, την περίπλοκη χρησιμοποίηση των γερανών, των βαγονιών και της εκτεταμένης λήψης με τράβελινγκ, από την οποία επηρεάστηκε ο Stanley Kubrick αλλά και στη Γαλλία ο Jacques Demy, που η πρώτη του ταινία, η Λόλα, είναι αφιερωμένη στον Ophüls, τον οποίο θεωρούσε δάσκαλό του.
Επιλεγμένη Φιλμογραφία:
1955 – Lola Montés
1953 – Madame de…
1952 – Le Plaisir
1950 – La Ronde
1948 – Lettre d’une inconnue
1940 – De Mayerling à Sarajevo
1938 – Werther ou le Roman de Werther
1933 – Liebelei ou une histoire d’amour
Charles Boyer
Ο Σαρλ Μπουαγιέ (28 Αυγούστου 1899 – 26 Αυγούστου 1978) ήταν Γάλλος ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου.Ξεκίνησε την καριέρα του στο θέατρο. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αμερική και οι περισσότερες ταινίες του γυρίστηκαν στο Χόλλυγουντ. Έχει καθιερωθεί κυρίως στο ρόλο του ρομαντικού εραστή. Πρωταγωνίστησε σε πολλές ταινίες, όπως τις Όλα, και τον ουρανό ακόμα, Μαρία Βαλέφσκα, Οι τέσσερις ιππότες της αποκαλύψεως, κ.α. Αυτοκτόνησε το1978, λαμβάνοντας υπερβολική δόση χαπιών, δύο ημέρες μετά το θάνατο της συζύγου του, Πατ Πάτερσον, Βρετανίδας ηθοποιού. Έχει 2 αστέρια στο Hollywood Walk of Fame.Τιμήθηκε με τον τίτλο του Ιππότη του Γαλλικού Τάγματος της Τιμής. Ενταφιάστηκε δίπλα στη σύζυγό του και το γιο του Michael Charles Boyer, ο οποίος είχε αυτοκτονήσει με ρεβόλβερ, ενώ έπαιζε ρώσικη ρουλέτα, επειδή η μνηστή του διέλυσε τον αρραβώνα τους.
Danielle Darrieux
Αποτελεί μια από τις μεγάλες κυρίες του γαλλικού σινεμά. Η Ντανιέλ Νταριέ γεννήθηκε το 1917 και έκανε το ντεμπούτο της στη μεγάλη οθόνη σε ηλικία μόλις δεκατεσσάρων ετών. Μετά από ένα σύντομο πέρασμα από το Χόλλυγουντ γύρισε στο Παρίσι όπου και συμμετείχε τόσο σε θεατρικές παραστάσεις όσο και σε μεγάλες γαλλικές παραγωγές. Έχει προταθεί τρεις φορές για βραβείο Σεζάρ ενώ έχει κερδίσει μαζί με τις συμπρωταγωνίστριές της στην ταινία “8 Femmes” του Φρανσουά Οζόν, την Αργυρή Άρκτος στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 2002, όπως και το Ευρωπαϊκό Βραβείο καλύτερης ερμηνείας.
Vittorio De Sica
Ο Βιτόριο ντε Σίκα υπήρξε ένα πρόσωπο που σημάδευσε την κινηματογραφική ιστορία μ’ ένα τρόπο μοναδικό. Ηθοποιός σε ασήμαντες εμπορικές παραγωγές του καιρού του -πάντα όμως μία παρουσία ευγενική-, σκηνοθέτης αριστουργημάτων -όπως είναι Ο Κλέφτης των Ποδηλάτων- ο Βιτόριο ντε Σίκα υπήρξε ένας από τους πατέρες του ιταλικού νεορεαλισμού, ένα από τα πρόσωπα που καθόρισαν το μεταπολεμικό κινηματογραφικό τοπίο. Συμμετείχε ενεργά στην πορεία αυτού του κινήματος από τις απαρχές του μέχρι την κατάληξή του – συνεχίζοντας και μετά να βαδίζει στους δρόμους της σκηνοθεσίας και της υποκριτικής.
