House & Garden: Η φουρτάλια της γιαγιάς Δέσποινας

House & Garden: Yiayia Despina’s Fourtalia from Andros

When I ring Yiayia Despina up to arrange our time together in Andros, she calls me ‘agapi mou’ (my love) without having ever met me. Each time we touch base before I head out to the Cyclades by ferry, she answers the phone and speaks with such warmth that I find myself grinning as she speaks.

Despina lives behind a church in a whitewashed village on the sloping hills of the island that are at this time of year peppered with velvet red poppies. Pots of geraniums line her veranda and the idiosyncratic beaded curtain at the front door hides an absolute cave of wonders inside.

She meets me with a bouquet of freshly picked jasmine, a slice of walnut cake, loukoumia, local cheese, Greek coffee and a carton of juice. This woman likes to indulge her guests. She probably picked up her need to feed while running the village’s first supermarket and kafeneion, both of which were once in the house she now lives in. Bobbing from room to room, arms wide in emphasis and eyes clearly lost in another moment in time, she proudly tells me, ‘This shelf would be full of preserved meats, we had the bakery downstairs.’ In a room now housing a double bed above which are shelves crammed full of religious icons, she says, ‘This was the phone centre, where everyone in the village would come to make their phone calls.’

Together with her husband, they ran what became the village hub. Now she lives alone and the village that overlooks the inky aegean below has only 50 permanent residents. her home is full in a chaotic but homely way. Crochet, floral prints, embroidered fabrics and plastic fruits fill every nook and cranny of the centuries-old village house. It’s the most perfect granny setting, in every way. Photographer Marco can barely drink his coffee for needing to snap away at her rose-print three-piece sofa set.

The fourtalia we make is an andros classic; a thick wedge of potato omelette that rivals a Spanish tortilla, with extra sprinklings of oregano and spearmint. Despina says that the women in the village call this ‘the lazy man’s dish’, on account of how easy it is to whip up. An omelette it may be, but this yiayia serves hers with village wine and a greek salad. It’s so hearty that it would make for a good go-to dinner. I like to treat myself to this one for Sunday brunch. Don’t be tempted to skimp on the oil and butter – the potatoes need it.

Recipe extracted from Yiayia: Time-perfected recipes from Greece’s grandmothers By Anastasia Miari (£27, Hardie Grant).

See all the best recipes from the House & Garden archive.

Η φουρτάλια της γιαγιάς Δέσποινας

Όταν τηλεφωνώ στη Γιαγιά Δέσποινα για να κανονίσουμε το χρόνο μας στην Άνδρο, με αποκαλεί «αγαπούλα μου» χωρίς να με έχει γνωρίσει ποτέ. Κάθε φορά που επικοινωνούμε πριν φύγω για τις Κυκλάδες με το πλοίο, απαντάει στο τηλέφωνο και μιλάει με τόση ζεστασιά που πιάνω τον εαυτό μου να χαμογελάει καθώς μιλάει.

Η Δέσποινα ζει πίσω από μια εκκλησία σε ένα ασβεστωμένο χωριό στους επικλινείς λόφους του νησιού που αυτή την εποχή του χρόνου είναι γεμάτοι βελούδινες κόκκινες παπαρούνες. Γλάστρες με γεράνια πλαισιώνουν τη βεράντα της και η ιδιότυπη χάντρα-κουρτίνα στην εξώπορτα κρύβει στο εσωτερικό της μια απόλυτη σπηλιά θαυμάτων.

Με υποδέχεται με ένα μπουκέτο φρεσκοκομμένο γιασεμί, μια φέτα καρυδόπιτα, λουκούμια, ντόπιο τυρί, ελληνικό καφέ και ένα κουτί χυμό. Σε αυτή τη γυναίκα αρέσει να περιποιείται τους καλεσμένους της. Πιθανότατα έμαθε την ανάγκη της να ταΐζει όταν διατηρούσε το πρώτο σούπερ μάρκετ και το καφενείο του χωριού, τα οποία βρίσκονταν κάποτε στο σπίτι όπου ζει τώρα. Τριγυρνώντας από δωμάτιο σε δωμάτιο, με τα χέρια φαρδιά πλατιά για να δώσει έμφαση και τα μάτια της σαφώς χαμένα σε μια άλλη στιγμή του χρόνου, μου λέει με περηφάνια: «Αυτό το ράφι θα ήταν γεμάτο κονσέρβες κρέατος, είχαμε τον φούρνο κάτω. Σε ένα δωμάτιο που τώρα στεγάζει ένα διπλό κρεβάτι, πάνω από το οποίο υπάρχουν ράφια γεμάτα με θρησκευτικές εικόνες, λέει: «Αυτό ήταν το τηλεφωνικό κέντρο, όπου όλοι στο χωριό έρχονταν για να κάνουν τις τηλεφωνικές τους κλήσεις».

Μαζί με τον σύζυγό της, διεύθυναν αυτό που έγινε ο κόμβος του χωριού. Τώρα ζει μόνη της και το χωριό που αγναντεύει το μελανό Αιγαίο από κάτω έχει μόνο 50 μόνιμους κατοίκους. το σπίτι της είναι γεμάτο με έναν χαοτικό αλλά οικείο τρόπο. Πλεκτά, floral prints, κεντημένα υφάσματα και πλαστικά φρούτα γεμίζουν κάθε γωνιά του αιωνόβιου σπιτιού του χωριού. Είναι το πιο τέλειο σκηνικό γιαγιάς, από κάθε άποψη. Ο φωτογράφος Marco με το ζόρι πίνει τον καφέ του, επειδή χρειάζεται να τραβήξει το τριανταφυλλένιο σετ του καναπέ της με τα ροζ σχέδια.

Η φουρτάλια που φτιάχνουμε είναι ένα κλασικό andros- μια παχιά σφήνα ομελέτας πατάτας που συναγωνίζεται μια ισπανική τορτίγια, με επιπλέον πασπαλίσματα ρίγανης και δυόσμου. Η Δέσποινα λέει ότι οι γυναίκες στο χωριό το αποκαλούν «το πιάτο του τεμπέλη», λόγω του πόσο εύκολο είναι να το φτιάξουν. Μπορεί να είναι ομελέτα, αλλά αυτή η γιάγια σερβίρει τη δική της με κρασί του χωριού και ελληνική σαλάτα. Είναι τόσο χορταστικό που θα μπορούσε να αποτελέσει ένα καλό δείπνο. Μου αρέσει να κερνάω τον εαυτό μου με αυτή την ομελέτα για το κυριακάτικο δεκατιανό. Μην μπείτε στον πειρασμό να τσιγκουνευτείτε το λάδι και το βούτυρο – οι πατάτες το χρειάζονται.

Translated with DeepL.com (free version)