2023, ένας χρόνος με την προβληματική ύδρευση της Κοινότητας Λαμύρων

Ύδρευση Κοινότητας Λαμύρων 2023

Το Φεβρουάριο του 2023 κάτοικοι των Στραπουριών μείναμε άναυδοι στη θέαση ενός γεωτρύπανου έτοιμο να ανοίξει μια νέα 4ή κατά σειρά γεώτρηση βάθους 250 μέτρων σε χαμηλότερο πλέον υψόμετρο. Ένα έργο που πήρε άδεια το 2022¹ και θα υλοποιούνταν φέτος (δημαρχίας ψ).

Θεωρήσαμε πως αυτό δεν είναι καθόλου χρήσιμό βάση μίας εμπεριστατωμένης μελέτης στα πλαίσια ολιστικού σχεδιασμού διαχείρισης των υδάτινων πόρων, ειδικά σε μια περιοχή από την όποια το βουνό ακόμα και σήμερα μετά από μια χρονιά παρατεταμένης ξηρασίας μπορεί να παρέχει άφθονο νερό (1,5 ίντσα) για τις ανάγκες της κοινότητας.

Γνωρίζοντας πλέον τους κινδύνους που δημιουργούνται στον υδροφόρο και τις πηγές των χωριών μας με το να στερεύουν από τη διάνοιξη παλαιών γεωτρήσεων αλλά και πως υπάρχουν πολλές ενδιάμεσες λύσεις πριν αυτή της γεώτρησης κινητοποιήθηκε μια μεγαλύτερη ομάδα κατοίκων και ζητήσαμε από το δήμαρχο, παρουσία αντιδημάρχων και τεχνικών του δήμου τη παύση των εργασιών. Τα αίτημα έγινε δεκτό μιας και στη συνάντηση έγινε φανερή η αναγκαιότητα να γίνουν άμεσα εργασίες συντήρησης στις υφιστάμενες πήγες οι οποίες είχαν παραμεληθεί για χρόνια και το νερό ξεχυνόταν στο βουνό αντί να οδηγείται μέσω των σωλήνων στη κεντρική δεξαμενή².

Συνεργείο του δήμου, με τη καθοδήγηση και συμβολή ενός γνώστη της περιοχής και έμπειρου στη διαχείριση και τη συντήρηση των πηγών, προχώρησε και υλοποίησε μέχρι και τους πρώτους θερινούς μήνες σε ένα σημαντικό βαθμό το έργο της αποκατάστασης των πηγών, πράγμα που φανερά βοήθησε στην επάρκεια νερού τους θερινούς μήνες. Μένει να ολοκληρωθούν οι εργασίες αυτές στο άμεσο μέλλον πριν τον ερχομό του επόμενου καλοκαιριού, να ‘‘καλλιεργηθούν’’ δηλαδή άλλες τουλάχιστον 7 πηγές και να οδηγηθεί το νερό χωρίς απώλειες στην δεξαμενή.

Επίσης στην αρχή της θερινής περιόδου είδαμε συνεργεία να επισκευάζουν βλάβες που είχαν προκληθεί στο κεντρικό δίκτυο επί του κεντρικού δρόμου στη περιοχή του Αγίου Νικολάου και τη περιοχή γύρω από το Γήπεδο των Στραπουριών. Τέτοιες εργασίες επισκευής έχουν γίνει επανειλημμένα όλα τα τελευταία χρόνια κατά μήκος του κεντρικού δρόμου και το συμπέρασμα που χρονιά συζητείται στην κοινότητα είναι ότι το έργο της υδροδότησης της κοινότητα, με ηλικία σχεδόν 40 χρόνια, είχε εξαρχής προβληματικές κατασκευές με τον κεντρικό υπογειοποιημένο αγωγό να μην περιβάλλεται με υλικό που θα άντεχε σε βάθος χρόνου τα φορτία που δέχεται συνεχώς και τις καθιζήσεις που δημιουργούνται στην άσφαλτο. Σημειώνεται εδώ πως οι πολλές καθιζήσεις και εργασίες επισκευής βλαβών καθιστούν πλέον τη οδική ασφάλεια στις καθημερινές διελεύσεις οχημάτων άκρως επικίνδυνη και βλαπτική (κοστοβόρες) για τα οχήματα.

Στα μέσα Αυγούστου αυτού του χρόνου ξεκινάνε σταδιακά και αυξανόμενα, απροειδοποίητες περιοδικές διακοπές της ύδρευσης στις διάφορες γειτονιές της κοινότητας (ανάλογα με το υψόμετρο ή το επιμέρους δίκτυο που τις τροφοδοτεί) και σε διαφορετικές ώρες. Οι διακοπές συνεχίζονται ακόμα και σήμερα, και συμβαίνουν σε στιγμές και για λόγους που κανένας αρμόδιος από καμία πλευρά (κοινοτική αρχή, δήμο, τεχνική υπηρεσία) δεν διευκρινίζει υπεύθυνα, ούτε προειδοποιεί με ανακοινώσεις ότι θα υπάρξουν.

Και ενώ διαπιστωμένα νερό υπάρχει με επάρκεια και κατεβαίνει και ενώ η υδροφόρα του δήμου έρχεται επανειλημμένα και συμπληρώνει την κεντρική δεξαμενή το νερό κόβεται στο ίδιο μοτίβο και μάλιστα σε στιγμές έρχεται από ανοικτό έως σκούρο καφέ.

Είναι προφανές το πρόβλημα που συναντούν οι κάτοικοι οι οποίοι αδυνατούν να κρατήσουν ένα στοιχειώδη καθημερινό προγραμματισμό εξ αιτίας ενός αισθήματος ανασφάλειας⁴ τόσο για τη συχνότητα αλλά και την ποιότητα του νερού για να καλύψουν τις στοιχειώδεις καθημερινές εργασίες ενός νοικοκυριού (μπάνιο παιδιών και ενηλίκων, μαγείρεμα, πλύσιμο).

Πρόβλημα όμως συναντούν και οι επαγγελματίες εστίασης και διαμονής αφού υπήρξαν παραδείγματα επισκεπτών που έληξαν πρόωρα την διαμονή σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης με αρνητικά αποτελέσματα για τον ιδιοκτήτες και διαχειριστές των καταλυμάτων αυτών ενώ συνεχίζει ο προγραμματισμός σε ότι αφορά την υδροδότηση των επιχειρήσεων αυτών επίσης είναι αβέβαιος.

Τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο οι κάτοικοι της κοινότητας έδειξαν αξιοπρόσεκτη ανοχή μιας και ήταν οι μήνες προεκλογικής περιόδου και δεν κοινοποίησαν ούτε κατήγγειλαν τα καθημερινά προβλήματα που τους ταλαιπωρούσαν. Σε κάθε όμως προσπάθεια επικοινωνίας με κάθε πιθανό αρμόδιο διοικητικό ή τεχνικό υπάλληλο, ελάμβαναν ασαφείς, αόριστες, αναπόδεικτες, αντιφάσκουσες έως και καταφρονητικές απαντήσεις, είτε πως δεν υπάρχει νερό, είτε πώς η κατάσταση είναι αποτέλεσμα πολιτικών αντιπαραθέσεων, είτε πως ένας ή άλλος «αρμόδιος» δεν είναι συνεπής στη εκτέλεση του καθήκοντος του, είτε πως μεταξύ υδροδότησης και κατανάλωσης παρεμβάλλεται «κάποιος» που και σε εμάς και σ’ εκείνους είναι άγνωστος.

Τον Νοέμβριο οι κάτοικοι του χωριού πραγματοποίησαν δυο άτυπες συγκεντρώσεις και το κοινό συμπέρασμα μας με βάση το κοινό τους βίωμα για την βασική αιτία της δυσλειτουργίας του συστήματος ήταν ότι το δίκτυο (σωλήνες, συνδεσμολογίες, μειωτήρες, παροχές στα σπίτια) είναι πλέον παλαιωμένο, σε περιπτώσεις μάλιστα ανορθόδοξα φτιαγμένο και ακατάλληλο να διαχειριστεί επαρκώς την υψηλή και εναλλασσόμενη πίεση που δέχεται σημειακά και στο σύνολό του λόγω της μεγάλης υψομετρικής διαφοράς.

Παρόλες τις γνωστοποιήσεις των συναντήσεων μας και της κοινοποίησης της διαμαρτυρίας μας ακόμα δεν έχουμε λάβει λαμβάνουμε κάποια συγκεκριμένη, οργανωμένη και ελπιδοφόρα απάντηση.

Εμείς οι κάτοικοι ξέρουμε τι θέλουμε!

Από τον 4ο κιόλας αιώνα π.Χ. ο Πλάτων έγραψε: «…έτσι ώστε να μην προκαλέσουν καταστροφές στη γή, αλλά αντίθετα να αποκομιστούν οφέλη από αυτά, τα νερά που έστειλε ο Δίας, καθώς κυλούν από τις υψηλές κοιλάδες ανάμεσα στα όρη, αφού η ροή τους περιοριστεί με φράγματα, που θα δέχονται και θα απορροφούν νερό από τον ουρανό, θα πρέπει να δημιουργηθούν πηγές και κρουνοί χαμηλότερα, έτσι ώστε τα ξερά μέρη να γίνουν μέρη με άφθονα και πανέμορφα νερά…» (Πλάτων: Νόμοι, 764Β)⁵

Σε μια εποχη όπου υπάρχει έντονη η προσπάθεια υποβάθμισης της δημόσιας διοίκησης και διαχείρισης πόρων, αγαθών και υπηρεσιών εμείς οι κάτοικοι επιθυμούμε να διαφυλάξουμε αυτό που είναι για αιώνες δίπλα μας, αυτονόητο και δικαιωματικό για τον σύγχρονο πολίτη και συμφωνα και με οδηγίες της ΕΕ.

 

Το δικαίωμα για δημόσιο και υγειονομικά Καθαρό Νερό

Πολλοί μόνιμοι και εποχιακοί, νέοι και παλιοί κάτοικοι των δικών μας χωριών αλλά και όλης της έκτασης του νησιού, άλλοι βαθιά εμπειρικά και άλλοι θεωρητικά, αντιλαμβανόστε τις δυνατότητες και τα προβλήματα της υδρολογίας (με την ευρύτερη έννοια τα όρου) του τόπου μας και της ύδρευσης των χωριών μας.

Έτσι, είμαστε (όπως και πολλοί της διοίκησης του Δήμου των τελευταίων 15 χρόνων) γνώστες, συζητάμε και αγκαλιάζουμε στην κοινότητα μας επιστημονικές προτάσεις όπως αυτές του καθηγητή Βαγγέλη Πισσία για τη δημιουργία μικρών λιμνοδεξαμενών⁶ σε σημεία κοντά στα 3 αστικά κέντρα του νησιού (με ένα από αυτά να είναι στις Ευρουσιές) που ενδυναμώνουν τον υδροφόρο και την οικολογία της πέριξ περιοχής, όπως επίσης είμαστε διατεθειμένοι να εμπιστευτούμε τη χρήση νέων τεχνολογιών για τη σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων.

Έχουμε έναν σκοπό:

Να προγραμματίσουμε, πραγματοποιήσουμε εκ νέου και διαφυλάξουμε την εύρυθμη καλλιέργεια, αποθήκευση και διάθεση του νερού στην κοινότητα μας καθώς και τη διαχείριση τυχόν πλεονάσματος προς όφελος και ανάπτυξη όλης της ευρύτερης περιοχής στο παρόν αλλά και στο μέλλον ώστε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές μια σύγχρονη και λειτουργική υποδομή υδροδότησης όπως εμείς παραλάβαμε την υφιστάμενη, προϊόν προσπαθειών και κόπων των τελευταίων 40 ετών.

Για την επίτευξη του παραπάνω σκοπού ζητάμε:

5. Την άμεση παύση οποιασδήποτε προσπάθειας για νέα γεώτρηση πριν να υπάρχει ένα εμπεριστατωμένο και δημοσιοποιημένο σχεδιασμό διαχείρισης των όμβριων υδάτων (βλ. παρακάτω)
6. Την άμεση καταγραφή και αποκατάσταση των βλαβών με τα καλύτερα δυνατά μέσα στο υπάρχον δίκτυο υδροδότησης εντός των οικισμών ώστε να υπάρχει κάλυψη τον χειμώνα αλλά και προετοιμασία για το ερχόμενο καλοκαίρι.
7. Την άμεση αποκατάσταση του υπογειοποιημένου σωλήνα κατά μήκος του κεντρικού επαρχιακού δρόμου Στραπουριών για να μειωθούν τυχόν ζημίες και την αποκατάσταση της ασφάλτου για την πρόληψη ατυχημάτων.
8. Την ουσιαστική και μακροχρόνια συμμετοχική συνεργασία μεταξύ της τοπικής κοινότητας, των διοικήσεων (τοπικών, υπερτοπικών, ΕΕ) και της επιστημονικής κοινότητας με γνώση, εμπειρία και ήθος για την άντληση κεφαλαίων που θα οδηγήσει σταδιακά και στοχευμένα στην
   1. Ουσιαστική αποτύπωση και ανάλυση των υφιστάμενων δεδομένων (πόροι, δημογραφικό) καθώς και μελλοντικών δεδομένων βάση προβλέψεων.
   2. Το σχεδιασμό ενός ολιστικού, υβριδικού συστήματος ύδρευσης, άρδευσης και πυροπροστασίας των χωριών
      1. Καλλιέργεια πηγών, συλλογή όμβριων, φυσική/τεχνητή φίλτρανση.
      2.   Δημιουργία τοπικών πολιτικών και δεσμεύσεων των κατοίκων στην ορθολογική χρήση του νερού.
9. Την προσεγμένη και υπεύθυνη υλοποίηση του παραπάνω σχεδιασμού και των συνοδών έργων.
11. Την δημιουργία και εκπαίδευση ενός τοπικού φορέα που με γνώση, ενδιαφέρον και οικονομική βιωσιμότητα θα διαχειριστεί τις δομές και λειτουργίες ύδρευσης και άρδευσης.
13. χρόνος τρέχει και η κλιματική αλλαγή φέρνει απρόσμενες συνθήκες και καταστάσεις που δύνανται να ζημιώσουν την οικιστική και του τουριστική ανάπτυξη του νησιού. Παράλληλα η τεχνογνωσία και τεχνολογία του ανθρώπου με θετικά παραδείγματα παγκοσμίως είναι με το μέρος μας.

 

 Διευκρινιστικά:

• 1 Χορήγηση άδειας στον Δήμο Άνδρου για την εκτέλεση έργου αξιοποίησης υδατικών πόρων (διάνοιξη υδρευτικών γεωτρήσεων), στη νήσο Άνδρο: https://pdf.ac/zT9Et

• 2 Δελτίο Τύπου δήμου και κατοίκων για την γεώτρηση Τσιγκανοχώρι 21/2/2023 : https://pdf.ac/2SZioa

• 5 Πηγή: http://river.bio.auth.gr
• 6 Τεχνική προμελέτη ταμιευτήρων – Λεκάνη Απορροής Αφρουσιών: https://pdf.ac/G78j3