Ο μουσικός παραγωγός Άγγελος Σφακιανάκης θυμάται τη γνωριμία και τη συνεργασία με τον αείμνηστο μουσικό Τάσο Ποταμιάνο

Τάσος Ποταμιάνος: Η πορεία ενός αλλιώτικου τραγουδοποιού
Ένα αποχαιρετιστήριο λεύκωμα

Χτύπησε το κινητό. «Τον κο Σφακιανάκη παρακαλώ». «Εγώ είμαι». «Είμαι ο Τάσος Ποταμιάνος και θέλω να γίνεις ο παραγωγός μου». Έβαλα τα γέλια γιατί έτσι μπουνταλάδικα που διατυπώθηκε το αίτημα μου φάνηκε πως ή είχα να κάνω με έναν άσχετο ή κάποιος μου έκανε πλάκα. Δεν τον ήξερα αλλά είχα ακούσει τραγούδια του στο ράδιο. Εκείνο το «Άσπρο Άλογο» που έλεγε η Αρλέτα θα ήθελα να το έχω καβαλήσει κι εγώ.

Επέμεινε και τελικά κάναμε την «επαγγελματική συνάντηση» στο Χαλάνδρι. Χαριτωμένος άνθρωπος. Με καρό πουκάμισο. Τα είχε μπερδεμένα στο μυαλό του. Από ό,τι κατάλαβα δεν ζήταγε «παραγωγό». Επιμελητή, προπονητή, συμμαθητή, φίλο, παρέα. Αντίπαλο παίκτη στο πινγκ πονγκ των ιδεών του ήθελε. Δεν ξέρω πώς τα κανόνισε και νοίκιασε δύο σπίτια στο διπλανό μου τετράγωνο. Και τα δύο είχαν πιάνο. Στο ένα έμενε ο Γιώργος ο γιός του. Στο άλλο εκείνος. Από εκεί άρχισε το πάρε δώσε. Ζαλοκώστα 7. Ορθάνοιχτο μπαλκόνι. Ακουγόταν το πιάνο σε όλο το τετράγωνο. Με κάλεσε σε δείπνο ενόψει της συνεργασίας μας. Εκεί στο σαλόνι είδα την φωτογραφία της Εσμέ. Σμαράγδα Πηλείδη, σκηνογράφος ενδυματολόγος. Η δασκάλα μου στη Δραματική του Πέλου Κατσέλη. «Η μαμά μου» μου είπε. Τότε αντιλήφθηκα την ομοιότητα και την καταγωγή της γοητείας. Η συνεργασία μας έδεσε με εκείνο το γλυκό χαμόγελο της μητέρας του…

Είχε γεννηθεί σε ένα φιλότεχνο μεγαλοαστικό σπίτι. Η Εσμέ είχε σύγχρονη αισθητική και avant guard προτιμήσεις. Ο πατέρας του Γιώργος Ποταμιάνος ήταν εφοπλιστής που έπαιζε πιάνο αλλά συνέθετε και μουσικές. Από το 1958 παρουσιάζεται σαν συνθέτης. Στέλνει τραγούδια σε Φεστιβάλ. Επιστρέφουν με διακρίσεις. Έκανε δύο ορχηστρικούς δίσκους. Το 1972 γνωρίζει τη Φλέρυ Νταντωνάκη σε σπίτι αμερικανών φίλων και γοητεύεται. Συγκεντρώνει παλαιότερα και νεότερα τραγούδια και ολοκληρώνει έναν δίσκο. «Φλέρυ 12 τραγούδια του Γιώργου Ποταμιάνου». Εξώφυλλο του Σπύρου Βασιλείου. Τον κυκλοφορεί στο τουριστικό label Margophone, ο Μάκης Μάτσας.

Λίγους μήνες μετά θα κυκλοφορήσει στη Λύρα «Ο Μεγάλος Ερωτικός» του Μάνου Χατζιδάκι με τη Φλέρυ Νταντωνάκη.

Τον Τάσο από μικρό τον έστειλαν στα ωδεία για πιάνο και στην πορεία αυτοδίδακτα, έπαιξε κιθάρα. Στα έξι του θα αποκτήσει αδελφό. Τον Γιώργο Μομφερράτο. Νέος γάμος της Εσμέ με τον εκδότη Νίκο Μομφερράτο. Είναι σαν να του έλειπε από χρόνια ο αδελφός.

Ο Τάσος έκανε ό,τι σκανταλιές μπορούσε να κάνει ένα ζωηρό παιδί.  Εξιλεώνεται με το να παίζει Καραγκιόζη τα καλοκαίρια στην Μύκονο. Θα γίνει πρόσκοπος γιατί ονειρεύεται εξωτικές περιπέτειες και του αρέσει ο Kipling. Θα αποφοιτήσει από του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου. Παίρνει το πτυχίο της Νομικής στην Γαλλία, στο Στρασβούργο. Δοκιμάζεται στην κιθάρα σε φοιτητικά συγκροτήματα. Αφήνει μούσι και παίζει Beatles. Το 1970 θα κάνει Μaster στα νομικά στη Νέα Ορλεάνη. Τον περιμένουν στο Παρίσι, στην οικογενειακή επιχείρηση. «Ηπειρωτική». Οι άρχοντες της κρουαζιέρας. Το «Κρουαζιέρα Θα Σε Πάω» θα ήθελε να είχε γράψει ο Τάσος. Παλεύει με το πεπρωμένο. Θέλει να είναι καλλιτέχνης. Θα βοηθήσει η θεία Άννα Ποταμιάνου στην εξισορρόπηση των δυνάμεων. Η εξαίρετη ψυχαναλύτρια. Δεν το πιστεύει κανείς αλλά ο Τάσος αριστεύει στο πιάνο. Στο Παρίσι θα γίνει φίλος με τον πιανίστα Γιάννη Βακαρέλη. Στο Παρίσι θα παντρευτεί την Ερριέτα.

Το 1990 και το 1991 οργανώνει δυο καλλιτεχνικές κρουαζιέρες . Προσπαθεί να ταιριάξει τους κόσμους του. Επιστρέφουν οικογενειακώς στην Αθήνα. Έχουν νέα άφιξη. Ο νέος Γιώργος Ποταμιάνος. Η ανάγκη του να εκφράζεται με τη μουσική και τα τραγούδια τον οδηγεί σε νέες περιπέτειες. Το 1996 προσγειώνεται σαν αλεξιπτωτιστής στην δισκογραφία. Στίχοι μουσική Τάσος Ποταμιάνος. Πρώτος δίσκος «Ονειροκλέφτης». Είναι και επίσημα τραγουδοποιός. Ενορχηστρώνει ο Κώστας Χαριτάτος. Τον ηχογραφεί ο Cotti K στο Studio Praxis. Τραγουδούν η Αλίκη Αβδελοπούλου και ο Κώστας Βασιλιάγκος. Το τραγούδι « Μ’ ένα άσπρο άλογο» που τραγουδάει η Αρλέτα ακούγεται κατ’ επανάληψη στα ράδια. Δεν το γνωρίζει το τοπίο αλλά δεν πολύ θέλει και να το μάθει. Με τον Χαριτάτο θα κάνουν σχήμα και θα κάνουν κάποια live. Επιστρέφει στις επιχειρηματικές δραστηριότητες. Το 2001 ηχογραφεί το δεύτερο LP «Καρδιά μου τα είδες όλα». Τραγουδούν ο Κώστας Βασιλιάγκος και η Μόρφω Τσαϊρέλη. Το 2008 τον τρίτο δίσκο τον τραγουδάει η Μόρφω Τσαϊρέλη και συμμετέχει φιλικά η Ελένη Τσαλιγοπούλου. Και αυτόν τον ενορχηστρώνει ο Γιώργος Μπουσούνης. Τα «Μεθυσμένα καλοκαίρια» είναι ραδιοφωνικό χιτ!

Σε αυτή την χρονική στιγμή ξεκινάμε τη συνεργασία μας. Του προτείνω τον Μάκη Παπαγαβριήλ από τους Apurimac για συνεργάτη.

Του συστήνω τον «Πυρήνα» για να γίνει στέκι των εμφανίσεών του. Για να κάνει το show και τις τρελίτσες του.

Ο Μάκης θυμάται: «Μόλις ξεκινούσαμε τις ηχογραφήσεις. Πήγαινα στο στούντιο με την μηχανή για την πρώτη προγραμματισμένη ηχογράφηση. Από μέσα μου τραγουδάω το τραγούδι που θα δοκίμαζα, όταν ξαφνικά  δίπλα μου σταματάει στο φανάρι ο Τάσος με το σκούτερ του. Και οι δύο φοράμε κράνος και γυαλιά. Ο Τάσος δεν με έχει αντιληφθεί. Αρχίζω να τραγουδάω δυνατά το τραγούδι που θα γράφαμε. Το τραγουδάω επιδεικτικά δυνατά ξεπερνώντας την βουή του δρόμου. Κοιτάζω ίσια μπροστά και τον αντιλαμβάνομαι να γυρίζει προς τα μένα και να λέει  με το αστείρευτο χιούμορ του “Άμα είναι να το πεις έτσι, τζάμπα θα το πληρώσουμε το στούντιο”. Είναι δροσερό νερό. Δεν τον πιάνεις από πουθενά».

Θα επεξεργαστούμε το υλικό για το cd «Έξω στο αίθριο» που κυκλοφορεί το 2011 με βασικό ερμηνευτή τον Μάκη Παπαγαβριήλ και τη συμμετοχή της Δήμητρας Γαλάνη, σε μια διασκευή του «Πρελούδιου της βροχής» του Frederic Chopin. Συμμετέχει επίσης ο Αργύρης Μπακιρτζής και ο Γιάννης Κούτρας σε τραγούδια του Τάσου.

Το καλοκαίρι ακούς παντού την έκπληξη του Μπακιρτζή. «Οι Βουτιές με το κεφάλι».

Παραμονή Πρωτοχρονιάς και την πόρτα μου χτύπησαν δύο αγγελούδια, φίλες του γιού μου. Με ένα σάζι η μία, με έναν νταγερέ η άλλη. Από το Μουσικό της Παλλήνης, να μας πουν τα κάλαντα. Η χαρά μου ήταν απερίγραπτη. Φώναξα έλα χρόνε να σε φάω. Πήρα τα κορίτσια και χτύπησα την πόρτα του Τάσου. Η χαρά του ήταν διπλάσια. Πήραμε τα αγγελούδια και χτυπάγαμε τις πόρτες να βάλουμε την χαρά μας στα σπίτια φίλων, γνωστών και αγνώστων. Ναι. Την φωτίσαμε την γειτονιά. Σε τρείς μήνες μετακόμισε. Άλλαξε γειτονιά. Πήγε στο κέντρο και μετά στο Μάτι. Τα παντζούρια έμειναν κλειστά. Δεν ακουγόταν πια το πιάνο. Ούτε το σκούτερ περίμενε στο πεζοδρόμιο. Άλλαξε και η γειτονιά. Έκλεισε ο ευγενής Ιάπωνας με τα σούσι. Έφυγε και ο  ποδηλατάς με το γαλλικό μπερέ.

Βρεθήκαμε στο κέντρο να μου δώσει υλικό να ξεκινήσουμε το νέο cd. Είχε μια αλλόκοτη ανησυχία. Τρέχει από στούντιο σε στούντιο. Δοκιμάζει ερμηνευτές, ενορχηστρωτές. Το βασικό υλικό είναι στο στούντιο Praxis. Ο σχεδιασμός λέει να δοκιμάσει να τραγουδήσει ο ίδιος τον κύριο όγκο των τραγουδιών. Κάνει δοκιμαστικά σε όλα τα τραγούδια. Το πρώτο τραγούδι που ολοκληρώνεται είναι «Η ζωή συνεχίζεται» σαν να ξέρει κάτι….

Του παρουσιάζονται σοβαρά προβλήματα υγείας και αναβάλλουμε το εγχείρημα. Οι ηχογραφήσεις σταματούν. Φεύγει για την Αμερική. Θα υποβληθεί σε τετράμηνη αυστηρή θεραπεία και θα τα καταφέρει να επιστρέψει νικητής. Θα βάλει τα κλάματα στο αεροδρόμιο όταν θα ακούσει να μιλούν ελληνικά.

Είναι χαρούμενος αλλά κουρασμένος. Στις 4 Ιουνίου 2016 φεύγει ξαφνικά και αναπάντεχα. Παγώσαμε.

Μετά από κάποιους μήνες ανέλαβε πρωτοβουλία ο αδελφός του Γιώργος Μομφερράτος να ολοκληρωθεί το «Αλλιώτικο τραγούδι».

Ό,τι ήταν στο Praxis του Κώστα Παρίσση θα διεκπεραιωθεί σχετικά εύκολα. Θα γίνω Σέρλοκ Χολμς για να ανακαλύψω πού και με ποιους ή με ποιρς ηχογράφησε, δοκίμασε ή έπαιξε.

Στην αναζήτηση να κάνουμε κάτι παραπάνω από την κυκλοφορία ενός cd, έρχεται η ιδέα να γίνει ένα λεύκωμα στη μνήμη του Τάσου.

Ο Γιώργος ενθουσιάζεται και στο δρόμο μας έρχεται ο Αλέξης Κυριτσόπουλος που αναλαμβάνει τον σχεδιασμό και αποτυπώνει την άνοιξη της καρδιάς του Τάσου με χρώματα, σκιτσάκια και φωτογραφίες. Η επιμελέστατη Κα Πόπη Αλεξίου θα μεταφράσει τα χειροποίητα του Αλέξη στην ψηφιακή γλώσσα. Την έκδοση θα αναλάβει ο Γιώργος Μομφερράτος και η Νάντια Ποταμιάνου.

Οι στίχοι και η μουσική είναι του Τάσου Ποταμιάνου. Μελοποίησε και τρεις στίχους της Ιωάννας Κολλινιάτη.

Τα τραγούδια ενορχήστρωσε ο Κώστας Παρίσσης και ένα ο Δημήτρης Οικονομάκης. Τραγούδησαν: ο Τάσος Ποταμιάνος, η Ξένια Γαργάλη, η Νατάσα Μωυσόγλου, ο Μάκης Παπαγαβριήλ, ο Κώστας Παρίσης και η Μόρφω Τσαϊρέλη.

Ένα λεύκωμα 116 σελίδων γεμάτο τρυφερές στιγμές και συγκινήσεις. Οι φίλοι του όλοι έβαλαν τα καλά τους. Για να τον δελεάσουμε. Μη φύγει και πάει αλλού. Εδώ να μείνει κοντά μας.

«Η βαλίτσα» δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Λέξη», Μάιος – Ιούλιος, 2001

Αναδημοσίευση από το https://www.athensvoice.gr/politismos/mousiki/809961/tasos-potamianos-i-poreia-enos-alliotikou-tragoudopoiou/