Άρθρο του Μηνά Γκούμα: Η θετική κριτική

Όταν ζεις σε μία κοινωνία, είτε είναι μεγαλούπολη, είτε χωριό, είτε νησί, έχεις ένα ρόλο ενεργό. Έτσι μου το έμαθαν οι γονείς μου και έτσι θεωρώ είναι το σωστό.

Στην Άνδρο, όπου φέτος κλείνω δέκα χρόνια παραμονής, με όσα μέσα και όσον χρόνο έχω, βοηθώ στην φιλοζωική, στην θεατρική ομάδα, στην φιλόπτωχο και παλαιότερα στα μονοπάτια, που τρέχαμε να καθαρίσουμε από την μια άκρη του νησιού έως την άλλη.

Σε όλα αυτά τα χρόνια έχω παρακολουθήσει το νησί πώς προσπαθεί να ανεβάσει το χαμένο του επίπεδο και την ξεθωριασμένη αίγλη του. Πέρασαν τα χρόνια που οι μεγαλοεφοπλιστές επεσκέπτοντο το νησί και συνέβαλλαν στην οικονομία του. Οι λόγοι είναι διάφοροι και όχι της παρούσης. Όμως οι Ανδριώτες, αφού πέρασαν αρκετά χρόνια μέχρι να αντιληφθούν τι

τους έλαχε και αφού άφησαν την παλιά και σκουριασμένη αντικοινωνική αντίληψή τους, η οποία τους έκανε διάσημους και ακόμη και σήμερα τους καταδιώκει, το γύρισαν στον τουρισμό. Οφείλω να πω πως σιγά σιγά έχουν καταφέρει να γίνει ένα εξωστρεφές νησί, που υποδέχεται ευπρεπώς τους επισκέπτες και τουρίστες.

Η Άνδρος σήμερα είναι η Ελλάδα του εξήντα και αναβαθμίζεται με σταθερό ρυθμό με ήπια ανάπτυξη. Όπως είναι λογικό, γίνονται βήματα προς την σωστή κατεύθυνση, κάποιες φορές, όμως, προς την λάθος.

Όλοι εμείς που ζούμε εδώ, είμαστε υποχρεωμένοι να βοηθήσουμε αυτήν την κοινωνία να βελτιωθεί, ώστε η ζωή των κατοίκων και επισκεπτών να είναι ανθρώπινη, πολιτισμένη και στο τέλος τέλος και για το δικό μας ευ ζην.

Τα γράφω αυτά με αφορμή το περίφημο και κακόγουστο «σαλονάκι» σε παραλία του νησιού, που δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή και δυο τρεις άλλες ηλεκτρονικές εφημερίδες, σε σελίδα μιας επισκέπτριας σε τοπική ηλεκτρονική σελίδα και, γενικώς, ξεσήκωσε θύελλα κατά αυτών που το τοποθέτησαν. Φαίνεται, όμως, πως η δική μου ανάρτηση ενόχλησε περισσότερο τον ιδιοκτήτη, ο οποίος με πήρε τηλέφωνο και με ευγένεια, οφείλω να πω, μου παραπονέθηκε.

Ως εκ τούτου θέλω να ξεκαθαρίσω την θέση μου δημόσια, τόσο για το συγκεκριμένο, όσο και γενικώς για αυτά που γράφω για το νησί, διότι κάποια στιγμή ακούστηκε και το «έτσι κάνει πάντα αυτός» αναφερόμενο σε εμένα!

Δυστυχώς, είναι ίδιον των Ελλήνων να παραβλέπουν τα θετικά και να επισημαίνουν τα αρνητικά. Και εξηγούμαι…

Δέκα χρόνια ζω εδώ και, αν ανατρέξει κάποιος στην σελίδα μου, θα δει πως έχω γράψει ατελείωτα κείμενα και έχω αναρτήσει πάμπολλες φωτογραφίες που διαφημίζουν το νησί. Μοναστήρια, παραλίες, μονοπάτια, εστιατόρια και ταβέρνες, θεατρικές παραστάσεις και το περίφημο Φεστιβάλ του Αυγούστου, εκδηλώσεις, υπέροχα ξενοδοχεία και καταλύματα, ποτάμια και ονειρεμένα γεφύρια και τόσα άλλα ων ουκ έστιν αριθμός.

Εκτός, όμως, από τα καλά λόγια, πολλές φορές έχω επισημάνει και τα κακώς κείμενα με μόνον σκοπό την βελτίωση του νησιού πρωτίστως και την επιχείρηση. Αρχοντικά κτήρια που καταρρέουν, κακόγουστα καταστήματα που υποβιβάζουν ένα οίκημα, τέντες, καλώδια, φωτεινές επιγραφές, κλιματισμοί και άλλα άκυρα πράγματα, τα οποία μόνον προσβάλλουν την αισθητική ενός ανθρώπου με στοιχειώδες γούστο.

Ποτέ δεν έχω προσβάλει κάποιον προσωπικά, ούτε έχω προσπαθήσει να μειώσω κάποιον, δεν έχω σχολιάσει και φωτογραφίσει το εσωτερικό ενός σπιτιού, είτε είναι ωραίο είτε άσχημο, και αυτό λόγω παιδείας. Όταν, όμως, κάποιος δεν σέβεται το κοινό καλό και κτίζει ή παραμορφώνει ένα πανέμορφο κτήριο, καταστρέφοντας μια γειτονιά, επειδή κατάφερε να λαδώσει την πολεοδομία ή αγνόησε την, άχρηστη κατά γενική ομολογία, αρχιτεκτονική επιτροπή (είναι εμφανέστατο και αυταπόδεικτο πόσο γελοία και καταστροφική είναι εδώ και χρόνια), τότε μου δίνεται το δικαίωμα να σχολιάσω όχι μόνον εγώ, αλλά ο καθένας μας.

Πολλές φόρες μου έχουν πει «μπράβο, καλά τα λες!» Όμως, η άμεση απάντησή μου είναι «γιατί δεν λέτε κάτι και σεις και γίνομαι μόνον εγώ ο κακός;» Η απάντηση είναι γνωστή:

«Ε, δεν γίνεται γιατί έχουμε μαγαζί».

Άρα, λοιπόν, βάζουν το δικό τους συμφέρον επάνω από το κοινό. Εν μέρει το καταλαβαίνω, αλλά αυτό σημαίνει πως στρουθοκαμηλίζουμε και στο τέλος της ημέρας θα καταστραφεί και η δική του επιχείρηση. Μπορεί όχι αύριο ή σε τρία χρόνια ή πέντε, αλλά τα παιδιά σου θα το φορτωθούν. Μα ποιος νοιάζεται για το τι θα γίνει σε λίγα χρόνια; Ουδείς κατά βάση και δεν νομίζω πως χρειάζεται να εξηγήσω γιατί.

Το θετικό πρόσημο της κριτικής μου, την καλή μου διάθεση και την αγωνία μου να δω το νησί να αναβαθμίζεται με ήπιους ρυθμούς μέσα στο πλαίσιο της υψηλής αισθητικής μόνον με καλό μάτι μπορεί να τα δει κανείς.

Όλο αυτό και η ενόχληση των συμπατριωτών μου να κρίνονται κάποιες φόρες αρνητικά, μου θυμίζει τις μανάδες που πάνε στα σχολεία για να μάθουν την πορεία των παιδιών τους:

– Το παιδί σας δεν διαβάζει και είναι ζωηρό και δεν τα πάει καλά…

– Πώς τολμάτε; Το παιδί μου είναι μια χαρά! Εσείς φταίτε και του δημιουργείτε ψυχικά τραύματα.

Αυτό τα τελευταία σαράντα χρόνια το συναντάμε παντού με την νέα τάξη πραγμάτων. Αντί να προβληματιστούν, αντί να ζητήσουν μια δεύτερη γνώμη, αντί να το επανεξετάσουν και να το κουβεντιάσουν, πνιγμένοι σε ένα κακό εγωισμό αντεπιτίθενται, λέγοντας πως η κριτική των άλλων είναι λανθασμένη και «παρακαλώ μην ασχολείστε».

Φανταστείτε τους κριτικούς θεάτρου ή τους δημοσιογράφους να τους απαγορευόταν να αρθρογραφούν γιατί ενοχλούν; Δημοκρατία των πολλών ή δικτατορία των «αδικημένων»;

Εγώ δεν θα σταματήσω να γράφω τα κακώς κείμενα και να εξαίρω τα καλώς για το καλό των ιδίων και του τόπου. Ίσως θα έπρεπε και η εκάστοτε δημοτική αρχή να βάλει πλάτη και να μη σκέφτεται την ψηφοθηρία, αλλά το καλό του τόπου. Αν συνεχίσει αυτό το βιολί, θα φτάσουμε μία ημέρα να λέμε:

«Πώς κατάντησε αυτό το νησί;»

Είναι ακόμη νωρίς για την Άνδρο, που, ευτυχώς δεν έγινε και ούτε θα γίνεις ποτέ, πιστεύω, Μύκονος. Είναι, όμως, καιρός να αναβαθμιστεί, όπως η Τήνος και η Σύρος και να αποφασίσει ποια θέλει να είναι η ταυτότητά της. Τώρα που το νησί ξεκίνησε να κινείται τουριστικά, αυτό σημαίνει για την Άνδρο ήπια ανάπτυξη, γαστρονομία, πεζοπορία, φεστιβάλ και άλλες εκδηλώσεις πολιτισμού. Τις βάσεις τις έχουμε, αρκεί να προχωρήσουμε με γνώμονα την αισθητική, που σημαίνει σεβασμός στο περιβάλλον.

Κλείνοντας, θέλω να υπενθυμίσω στους υπευθύνους την αθλιότητα των δρόμων και των λιμανιών μας, κάτι που επισημαίνεται από τους πάντες. Την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, το καλό φαγητό που λείπει από το νησί και το νοικοκύρεμα, διότι η αισθητική κρύβεται στην λεπτομέρεια.

Ο ιδιοκτήτης του beach bar και ο κάθε ιδιοκτήτης επιχείρησης του νησιού δεν κινδυνεύει από την θετική κριτική μου. Τουναντίον μόνον όφελος μπορεί να έχει, καθώς τονίζω τις κακοτεχνίες που μπορούν να εξαλειφθούν, ενώ ταυτοχρόνως μαζί με εμένα συμφωνεί ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων.

Και προς Θεού μη θεωρήσουν πως η κακή δημοσιότητα ωφελεί. Στο τέλος επικρατούν η ευπρέπεια και η κομψότης.