Βόλτα με τον Ηλία Πολέμη στη Βόρη και τα Λεύκα

Τη βόλτα στη Βόρη με τον Ανδριώτη μυκητολόγο Ηλία Πολέμη την κανονίσαμε στα εγκαίνια της έκθεσης με θέμα  «φυτά και μανιτάρια στα δάση των σκλήθρων της Άνδρου», στο Βοτανικό Κήπο στο Κτήμα Αγαδάκη. Εκεί είδα από κοντά τα τελευταία μικρά σκλήθρα σε  ένα φυτώριο, από αυτά που φυτεύτηκαν στη Βόρη και στα Λεύκα.

Λεύκα 2013Δέκα η ώρα συναντηθήκαμε πάνω από τον Καρώνα  με τον Ηλία και σε όλο το δρόμο μου εξηγούσε ότι με τον πατέρα του τον Αντώνη Πολέμη ερχόταν  σε αυτά τα μέρη και νόμιζε ότι έμπαινε σε έναν κόσμο μαγικό, αργότερα μετά τις σπουδές συνέχισε  να έρχεται αλλά τώρα για μανιτάρια και τέλος ότι τα σκλήθρα στην Άνδρο ευδοκιμούν από το ρέμα στα Λεύκα και κάτω μέχρι και τα Γιάλια. Αντίθετα από  Ατένη και πάνω  (π.χ. στο Βιτάλι ή τους Φρουσαίους) δεν υπάρχουν σκλήθρα.

Ειδικά στη Βόρη προπολεμικά  υπήρχαν σκλήθρα μόνο κατά μήκος και δίπλα στο νερό του  ποταμού αλλά μετά τον πόλεμο που εγκαταλείφθηκαν τα εδάφη από τις καλλιέργειες η πεδιάδα ρουμάνιασε, τα σκλήθρα πλήθυναν και δημιούργησαν ένα μοναδικό για νησί του Αιγαίου παραθαλάσσιο δάσος,  ιδανικός βιότοπος  για αποδημητικά και ενδημικά πτηνά  που είναι πλέον προστατευόμενος από την Ευρωπαϊκή νομοθεσία υγρότοπος και συμπεριλαμβάνεται στο δίκτυο «Φύση 2000».

Οι καταρρακτώδεις όμως βροχές του 2011 μαζί με τις φωτιές που προηγήθηκαν το 2010 στα βουνά γύρω από την Άρνη κατέστρεψαν πολλά δέντρα στη Βόρη και τα Λεύκα,  κουβάλησαν χιλιάδες τόνους  φερτών υλικών και λάσπης μετατρέποντας το παραθαλάσσιο δάσος της Βόρης σε έλος, προκαλώντας ασφυξία στις ρίζες των δέντρων και τώρα όταν περνάς βλέπεις πελώριους  ξερούς όρθιους και πεσμένους κορμούς νεκρών σκλήθρων.

Τα τελευταία χρόνια όμως,  χάρις το πρόγραμμα  LIFE Andros Park, έγιναν από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας και τον Δήμο Άνδρου καίριες παρεμβάσεις ώστε ν΄αναγεννηθεί  το δάσος των σκλήθρων.

Από την δεύτερη χρονιά του έργου ως σήμερα φυτεύτηκαν χιλιάδες μικρά σκλήθρα και στη Βόρη και στα Λεύκα και περιφράχτηκαν με πλέγματα για προστασία από τ΄ αδέσποτα και μη κατσίκια. Στον άνισο αγώνα με τα αδηφάγα αυτά ζώα πολλά φυτά φαγώθηκαν, ιδίως την πρώτη χρονιά, ενώ στη συνέχεια οι περιφράξεις γίνονταν όλο και πιο στοχευμένες αλλά και πιο γερές.

Καθαρίστηκε πολύ καλά η κοίτη του  ποταμού, έτσι το έλος στραγκίστηκε  και πήραν τ΄απάνω τους ακόμη και παλιά μισόξερα δέντρα.

Όταν φτάσαμε στη κοίτη του ποταμού, ο Ηλίας   χανόταν με την κάμερά του  στη πυκνή βλάστηση και έβγαινε από την άλλη μεριά του κάμπου , το ίδιο έκανε και στα Λεύκα

Γυρνώντας από την ρεματιά στα Λεύκα διαπίστωσε ότι τα πλέγματα έκαναν το θαύμα τους γιατί παρά τις αντίξοες συνθήκες της ανομβρίας  και του πρόσφατου καύσωνα, σημαντικός αριθμός από τα σκλήθρα που φυτεύτηκαν φέτος και πέρσι είναι σε πολύ καλή κατάσταση.

Μπαίνοντας στο γυρισμό μέσα στο ψυχρό πούσι ο  Ηλίας Πολέμης μου διηγήθηκε πως μαζί με τον καθηγητή Βοτανικής του Γ.Π.Α. Παναγιώτη Τρίγκα ανακάλυψαν τελευταία στη Βουρκωτή (κοντά το παλιό πέτρινο γεφύρι του χωριού από εκεί που περνά το σηματοδοτημένο από την Andros Routes μονοπάτι #2), συστάδα από δέντρα «γκι» (γνωστά και ως αρκουδοπούρναρα) τα οποία ουδέποτε είχαν αναφερθεί από την Άνδρο, κάτι που επιβεβαιώνει ότι η χλωρίδα της όλο εκπλήξεις Άνδρου  έχει και βορειοευρωπαϊκό χαρακτήρα!

Εδώ όλες οι φωτογραφίες του Ηλία Πολέμη και του Vanglouk και πιο μετά βίντεο…