Αυτή Είναι η Ζωή Μου
IMITATION OF LIFE

 Ήταν η τελευταία ταινία του Χόλιγουντ του Σερκ και ασχολήθηκε με θέματα φυλής, τάξης και φύλου.

«Ο Ντάγκλας Σερκ που ξεκίνησε την καριέρα του στη Γερμανία ως σκηνοθέτης, αλλά έφυγε για το Χόλιγουντ το 1937 επειδή η εβραϊκή σύζυγός του διώχθηκε από τους Ναζί, δεν γυρίζει απλά την καλύτερη ταινία του, αλλά μια υποδειγματική, αρχετυπική δημιουργία-ορόσημο, την οποία όχι μόνο ακολούθησαν γνωστοί σκηνοθέτες (Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, Τοντ Χέινς κτλ.), αλλά αποτελεί και ένα υποδειγματικό μάθημα κινηματογράφου, για το πώς μετατρέπουμε στερεότυπα της καθημερινότητας, αλλά και μελοδραματικά στοιχεία, σε υπεραξίες ιδεολογικές, πολιτικές, κοινωνικές, καταγγελτικές.

Αφορμή για όλα αυτά είναι η ιστορία μιας διάσημης ηθοποιού (Λάνα Τάρνερ) και της στενής σχέσης της με τη μαύρη βοηθό της, η οποία έχει μια πολύ όμορφη κόρη. Επειδή το χρώμα της τελευταίας μόλις και διακρίνεται ότι είναι μαύρο, στους κύκλους της περνάει για λευκή και συνάπτει, μάλιστα, έναν αρραβώνα με έναν αποστειρωμένο νέο συντηρητικής οικογένειας. Στην προσωπική της ζωή, η ηθοποιός έχει πολλές ατυχίες ψάχνοντας πάντα τον μεγάλο έρωτα.

Όλο αυτό το στερεοτυπικό μελοδραματικό πλαίσιο, που δείχνει τόσο κοινότοπο και αποστεωμένο, εμπλουτίζεται γόνιμα με δύο διαφορετικούς τρόπους:

1) Αρχικά με την αισθητική πρόταση. Η έγχρωμη τεχνικολόρ φωτογραφία του μετρ Ράσελ Μέτι τονίζει μέσα από την έντασή της το εξωπραγματικό, απομακρυνόμενη συνεχώς απο το ρεαλισμό και υπονομεύοντας έτσι το αμερικανικό όνειρο. Τα ντεκόρ είναι πληθωρικά, πλούσια και καθορίζουν το οικιστικό πλαίσιο αυτού του δράματος. Το σενάριο θα μπορούσε να το είχε γράψει ο Τένεσι Γουίλιαμς, μόνο που εκείνος θα τόνιζε εξαρχής την ψυχοπαθολογία των ηρώων, ενώ τώρα τη βλέπουμε σε μια εξελικτική διαδικασία.

2) Πέραν της αισθητικής, ο Σερκ διεισδύει στην Αμερική του ’50 μέσα από την ανάδειξη των επιθυμιών, των αναγκών, των φοβιών και των ενοχών των ηρώων του. Ο ρατσισμός προσεγγίζεται όχι τόσο με την κοινωνική σημασία του όσο με εκείνη της ταυτότητας. Σε έναν πλαστικό κόσμο τεχνητών παραδείσων και παραισθητικών ονείρων, μπορείς να επιβιώσεις μόνο με πλαστή ταυτότητα ως κάλπικος. Και εδώ φαίνεται για τους νοήμονες πως ο Σερκ επηρέασε ακόμα και Ευρωπαίους σκηνοθέτες του γουέστερν-σπαγγέτι (π.χ. Ντούτσιο Τεσάρι και άλλους).

Ο δημιουργός δεν χρειάζεται να δείξει περιβάλλοντες χώρους γεμάτους κιτς, αφού δείχνει ότι πιστεύει πως όλη η αμερικανική κοινωνία είναι αντιαισθητική και εκτός τόπου και χρόνου. Η τελευταία σεκάνς (που επηρέασε πολύ τον Φασμπίντερ) είναι κομμάτι κινηματογραφικής ανθολογίας: Ο συνδυασμός τραγικών εικόνων (κηδεία), εξαιρετικής μουσικής (του Χένρι Μαντσίνι), αιφνιδιαστικής μετάνοιας και εγχειρήματος επανασυγκόλλησης δίνεται μέσα από ένα βιντεοκλιπίστικο μοντάζ, που ωστόσο παραπέμπει στον Αϊζενστάιν. Θ’ αλλάξει, άραγε, κάτι ή μήπως η αφασία είναι μόνιμη και μη αναστρέψιμη; Παρά την ελλειπτικότητα, ο δημιουργός πιστεύει στη σιωπή.

 

ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΟ «ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ ΜΟΥ»

1. Γιατί χωρίς αμφιβολία και με γενική επικρότηση είναι η καλύτερη ταινία του Ντάγκλας Σερκ.
2. Γιατί αποτελεί σημείο αναφοράς για τον παγκόσμιο κινηματογράφο με δεκαδές μιμήσεις ή αφομοιωμένα δάνεια. Στη χειρότερη περίπτωση, είχαμε ευτελή μελοδράματα και στην καλύτερη, όπως του Φασμπίντερ, υπάρχουν μεγάλες επιδόσεις.
3. Γιατί είναι υποδειγματικό ως προς τον σχεδιασμό του, το πως ένα μελόδραμα αποκτά κοινωνικές και άλλες σημασίες.
4. Γιατί είναι λάθος να δούμε την ταινία ως κριτική επιμέρους δόμων, όπως του πλούτου, την κοινωνία του θεάματος, της υποκρισίας και του ρατσισμού αλλά ιδίως ως συνολική επίθεση κατά των αξιών του καπιταλισμού.
5. Για τον εκπληκτικό τρόπο που εικονογραφείται η αμερικανική οικογένεια, είτε καθαρόαιμη (λευκή) είτε μειονοτική (μαύρη). Και οι δύο έχουν κολλήσει το μικρόβιο. Το θέμα είναι ποια από τις δύο διαθέτει αντισώματα.
6. Για τον εκπληκτικό ρόλο της Λάνα Τάρνερ που βίωσε αργότερα το ανείπωτο δράμα η ανήλικη κόρη της να σκοτώσει τον γκάνγκστερ εραστή της. Η πρόβλεψη υπήρξε καίρια.
7. Για την εξαιρετική επιλογή και των άλλων ρόλων πέραν της Λάνα Τάρνερ. Όλοι και όλες είναι άκρως πειστικοί.
8. Για τα εκπληκτικά ανοιχτά τεχνικολόρ χρώματα που φαινομενικά μόνο δίνουν επιφανειακή φωτογένεια για να σκεπάσουν τα δυσώδη σωθικά της αμερικανικής κοινωνίας.
9. Για τα εξαιρετικά ντεκόρ που σηματοδοτούν ακριβώς την κοινωνική διάσταση των χώρων.
10. Για το φανταστικό στην κυριολεξία φινάλε του φιλμ όπου μουσική, φωτογραφία, κίνηση της κάμερας, χορογραφία των κινήσεων των ηθοποιών δένουν σε ένα σπαρακτικό σύνολο.