Επιχειρούμε μία χαρτογραφική απεικόνιση των ναών στους οικισμούς Καππαριά, Αλαμανιά, Αγ. Μαρίνα, Χώνες, Όρμος Κορθίου, Ρωγό, Πισκοπειό, Λαρδιά, Γιαννισαίο, Κοχύλου, Βουνί, Συνετί, με τη βοήθεια του Google Earth.
Με πράσινη πινέζα εμφανίζονται θέσεις όπου καταγράφονται ενοριακοί ναοί με αντίστοιχη αφιέρωση στην απογραφή του 1670. Επισημαίνεται ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, οι συγκεκεριμένοι ναοί έχουν ανακαινιστεί έκτοτε (ιδίως στη διάρκεια του 19ου και πρώτου μισού του 20ου αιώνα).
Με ροζ πινέζα εμφανίζονται επιπρόσθετα άλλοι ενοριακοί ναοί από τον κατάλογο της Επισκοπής Άνδρου του 1834.
Σαφέστατα υπάρχουν ακόμη πολλοί παλαιοί ναοί στην περιοχή όπως η Φανερωμένη στο Επάνω Κάστρο (Λατινοκρατία), η Μονή Αγ. Αντωνίου (παλαιότερη μαρτυρία παρουσίας – 1597 – με εντοιχισμένα βυζαντινά γλυπτά), το μονύδριο του Αγ. Λεοντίου (Μετόχι Αγ. Αποστόλων πλησίον Επάνω Κάστρου – το 1625 προσηλώθηκε στη Μ. Παναχράντου), ενώ σε αρκετούς ναούς έχουν βρεθεί βυζαντινά μαρμάρινα γλυπτά.
Υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις όπου δεν κατέστη δυνατή η επιβεβαίωση της αφιέρωσης κάποιων ναών. Συγκεκριμένα στο Έξω Βουνί (79 ταφείο, 71, 72), στο Μέσα Βουνί προς Κούτσες (74, 75), στις Χώνες (60) και ανάμεσα Αγ. Μαρίνα και Χώνες (76). Μήπως γνωρίζετε κάποια από αυτές τις περιπτώσεις;
Θερμές ευχαριστίες σε όσους συνέβαλαν στην προσπάθεια. Συγκεκριμένα:
Καππαριά: Στέλιος Βαρθολομαίος, Βέτα Μωράκη
Αλαμανιά: Δημήτρης Αντωνέλλος, Βέτα Μωράκη
Χώνες: Ειρήνη Στρατή, π. Ιάκωβος Στεφάνου
Ρωγό: Νίκος Στ. Γλυνός
Λαρδιά – Πισκοπειό: π. Ιάκωβος Στεφάνου
Γιαννισαίο: Θανάσης Καρπούζης
Κοχύλου: Γιώργος Βλαχάκης
Βουνί: Αλέξανδρος Γαρδέλης
Συνετί: Σπύρος Τσαούσης
Έρευνα – απεικόνιση: Γιώργος Αρ. Γλυνός
Σχετικά με τον αριθμό 60 μήπως είναι το εκκλησάκι των Αγίων Ισιδώρων που είχε κτίσει ο Βαγγέλης Βαρθολομαίος; Βέβαια αυτό δε βρίσκεται στο σημείο που απεικονίζεται είναι λίγο αριστερότερα.
Υπάρχει και άλλος ιδιωτικός ναός που δεν αναφέρεται αριστερά της Αγίας Μόνης στις Χώνες στο κτήμα του κ. Καλογρίδη Γιάννη
Προς “Κόρθι”: Ο π. Ιάκωβος Στεφάνου πράγματι μας είχε επισημάνει τον Άγιο Εφραίμ λίγο πιο αριστερά από την Αγία Μόνη στις Χώνες εντός ιδιοκτησίας Ι. Καλογρίδη. Παράλειψή μας.