Το Αρχαιολογικό Μουσείο Άνδρου κατασκευάστηκε χάρις στην επιμέλεια και την φροντίδα των δωρητών Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή. Το κτήριο και η έκθεσή του παραδόθηκαν στο Ελληνικό κράτος αφενός έτοιμο λειτουργικά και αφετέρου μουσειολογικά πλήρως εξοπλισμένο. Για την ιστορία, θεμελιώθηκε στις 29 Ιουλίου 1979 και εγκαινιάσθηκε στις 29 Αυγούστου 1981.
Αποτέλεσε έναν συνδυασμό κοπιαστικής εργασίας πολλών εμπλεκομένων ειδικοτήτων τόσο με ιδιωτική σχέση όσο και πολλών αρχαιολόγων που υπηρέτησαν την περίοδο αυτή στο Ελληνικό δημόσιο. Το αποτέλεσμα ήταν πρότυπο και μέχρι σήμερα παραμένει εξαιρετικό.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο στην Χώρα της Άνδρου μαζί με το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, επί σειρά ετών αποτελούν δύο, σχεδόν όμορα, λαμπερά κοσμήματα που αντιπροσωπεύουν τον πολιτισμό και την ευρύτερη εικόνα του νησιού μας.
Ωστόσο, όπως κάθε ανθρώπινη κατασκευή, έτσι και το Αρχαιολογικό Μουσείο επιδέχεται την φυσική φθορά των υλικών δομής του από την επιβολή των ατμοσφαιρικών συνθηκών. Κατά καιρούς, το Ελληνικό κράτος (ΚΑ΄ΕΠΚΑ) δια της επιμελήτριας Δρ Χρ. Α. Τελεβάντου, ανταπεξήλθε σε μια σειρά αποκαταστάσεων όπως ενδεικτικά του επαναχρωματισμού των εγκαταστάσεων (1984), της τοποθέτησης υγρομόνωσης και θερμομόνωσης των οροφών για την αντιμετώπιση της εισροής όμβριων υδάτων καθώς και την αντικατάσταση θραυσμένων υαλοπινάκων (1993), τον καθαρισμό από την εισροή δημόσιων αποχετευτικών λημμάτων (2003), κά..
Πρόσφατα, έπειτα από συντονισμένες προσπάθειες της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 2015 πραγματοποιήθηκαν μια σειρά επισκευών, των εξωτερικών επιχρισμάτων, χρωματισμού καθώς και αντικατάστασης της μόνωσης στην επισκέψιμη ταράτσα.
Τον Ιούλιο του 2017 η εταιρεία Kouros s.a του κ.Τσεπέρκα, κατασκεύασε και δώρισε δύο εξωτερικές πινακίδες με το λογότυπο σήμανσης, οι οποίες τοποθετήθηκαν στην κύρια είσοδο του Αρχαιολογικού Μουσείου.
Σε συνέχεια, το τελευταίο εξάμηνο (Οκτώβριος 2017 – Μάρτιος 2018), έπειτα από νέες προσπάθειες της ΕΦΑ Κυκλάδων και του μόνιμου προσωπικού του Αρχαιολογικού Μουσείου, το κτήριο δέχθηκε ολιστικές επεμβάσεις αποκατάστασης. Ειδικότερα, επιστρώθηκαν νέες υγρομονώσεις στις οροφές, αποκαταστάθηκαν σαθρά επιχρίσματα τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, επιδιορθώθηκαν υδρορροές, δάπεδα και τουαλέτες, χρωματίσθηκαν οι εσωτερικοί χώροι και κυρίως αντικαταστάθηκαν όλα τα κουφώματα.
Η αντικατάσταση των παλαιωμένων και φθαρμένων αλουμινένιων κουφωμάτων αποτελούσε βασικό πρόβλημα καθώς τα νερά της βροχής εισέρεαν στους εκθεσιακούς χώρους, διαπότιζαν και έφθειραν τις τοιχοποιίες με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας κακός συνδυασμός τόσο για την αισθητική του κτηρίου όσο και για την διατήρηση και ασφάλεια των αρχαιοτήτων. Μετά το πέρας των εργασιών ο Προϊστάμενος του Τμήματος Συντήρησης Αρχαιοτήτων κ. Ιωάννης Π. Σταϊκόπουλος, σε συνεργασία με τους μόνιμους αρχαιοφύλακες Παναγιώτη Κουλούρη, Μαρία Ξένου και τις εποχικές φύλακες Ευτυχία Βλαστάρη και Μαρία-Φραντζέσκα Κουλιά καθάρισαν επιμελώς όλες τις προθήκες και τα ευρήματα της έκθεσης.
Στο σημείο αυτό να σημειώσουμε ότι η μοναδική εκκρεμότητα που παραμένει προς μελλοντική επίλυση είναι αυτή της έλλειψης ψύξης και θέρμανσης των εκθεσιακών χώρων, ένα θέμα το οποίο είναι σημαντικό τόσο για τους επισκέπτες όσο και για την διατήρηση των ευρημάτων.
Ωστόσο, σε μια γνωστή σε όλους μας περίοδο δημοσιοοικονομικής ύφεσης, επί του συνόλου τοποθετούμενοι και αναλογιζόμενοι τις παραπάνω επίμονες ενέργειες της
ΕΦ.Α Κυκλάδων, θα πρέπει οπωσδήποτε να ευχαριστήσουμε ιδιαίτερα θερμά το προσωπικό του Μουσείου Άνδρου για τις συνεχείς προσπάθειές του καθώς ήταν αυτό που κατάφερε να ξαναδώσει και πάλι την λάμψη στο κόσμημα του Αρχαιολογικού Μουσείου. Επιπλέον, δεν θα πρέπει να αγνοούμε ότι πρόκειται για ένα από τα πιο οργανωμένα αρχαιολογικά μουσεία των Κυκλάδων.
Κόσμημα ως προς την οργάνωση αλλά κακάσχημο ως κτίριο. Απορώ….δεν είδε κανείς τα γύρω κτίρια, τα προϋπάρχοντα ωραιότατα κτίρια ώστε να φτιαχτει σε πιο ταιριαστό στυλ το Μουσειο;