Για να μη συμπίπτουν οι προβολές της λέσχης με τις παραστάσεις του Φεστιβάλ,
μεταφέρουμε τις ημέρες προβολής
Αυτή την εβδομάδα η προβολή της Τρίτης μεταφέρθηκε την Παρασκευή
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΣΥΝΟΜΩΣΙΑ
FAMILY PLOT
Θρίλερ 1976 | Έγχρ. | Διάρκεια: 121′
Αμερικάνικη ταινία, σκηνοθεσία Άλφρεντ Χίτσκοκ με τους: Κάρεν Μπλακ, Μπρους Ντερν, Μπάρμπαρα Χάρις, Γουίλιαμ Ντιβέιν
“Murder can be fun” (ο φόνος μπορεί να έχει πλάκα), είχε πει κάποτε ο Άλφρεντ Χίτσκοκ. Αυτή η φράση συνοψίζει το ύφος του «Family Plot», καθώς μπορεί το έργο να έχει τα στοιχεία θρίλερ που έχουν όλες οι ταινίες του Χίτσκοκ, αλλά κυρίως πρόκειται για μια μαύρη κωμωδία.
Ένα μέντιουμ και ο εραστής της συμπληρώνουν το εισόδημα τους με το να εξαπατούν ηλικιωμένες γυναίκες, κάνοντας ψεύτικες πνευματικές συνεδρίες . Θα τους παρουσιαστεί η ευκαιρία να βγάλουν περισσότερα χρήματα απ’ όσα θα μπορούσαν ποτέ να ελπίσουν, όταν μια πλούσια χήρα θα ζητήσει από τη μέντιουμ να βρει το χαμένο ανιψιό της, πεισμένη καθώς είναι για τις μαντικές ικανότητες της τελευταίας. Την κατάσταση δυσκολεύει το γεγονός πως τα στοιχεία για τον εντοπισμό του χαμένου προσώπου είναι ελάχιστα, αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι πως το ίδιο το πρόσωπο που αναζητείται είναι ένας άνθρωπος καταζητούμενος, ένας στυγνός, αλλά απόλυτα κομψός, απαγωγέας, κλέφτης και κυρίως, δολοφόνος, στον οποίο δεν αρέσει καθόλου να ψαχουλεύουν το παρελθόν του.
Δύο διασκεδαστικές ιστορίες διασταυρώνονται στην ταινία. Από τη μία παρακολουθούμε το ξέγνοιαστο ζευγάρι να εκτελεί χρέη ντετέκτιβ για τον εντοπισμό του χαμένου προσώπου, και από την άλλη παρακολουθούμε το χαμένο πρόσωπο, τον Arthur, να απαγάγει ανθρώπους, να κλέβει πολύτιμους λίθους και να μη διστάζει να δολοφονήσει ανθρώπους, αν οι περιστάσεις το απαιτήσουν. Ο Χίτσκοκ φροντίζει να κατανοήσει ο θεατής πως όσο πιο κοντά πλησιάζει το ζευγάρι στον εντοπισμό του Arthur, τόσο κοντύτερα φτάνει σε θανάσιμο κίνδυνο.
Όπως πάντα, βασικός σκοπός του Master of the Masters ήταν να κάνει ψυχαγωγικές ταινίες. Θεωρούσε τον εαυτό του διασκεδαστή, entertainer. Σε αυτήν την ταινία προσθέτει στο μίγμα του θρίλερ και του μυστηρίου το μαύρο χιούμορ.
Βλέποντας αυτήν την ταινία του 1976 με τον ταπεινό προϋπολογισμό για τα σημερινά δεδομένα, προσέξτε πώς καταφέρνει ο Χίτσκοκ να δημιουργήσει σασπένς σε μια σκηνή δράσης, χωρίς να έχει στη διάθεση του κασκαντέρ ή ψηφιακά εφέ. Σε μία από τις ωραιότερες σκηνές της ταινίας, βλέπουμε το ζευγάρι που ψάχνει για το χαμένο πρόσωπο να οδηγεί το αυτοκίνητο του σε μία κατηφορική πλαγιά με απότομες στροφές. Γνωρίζουμε πως σύντομα το αυτοκίνητο θα τεθεί εκτός ελέγχου, καθώς έχουμε δει έναν σαμποτέρ που θέλει να τους σκοτώσει να “πειράζει” το αμάξι τους. Καθώς το αμάξι είναι πια ανεξέλεγκτο, ουδέποτε βλέπουμε το αυτοκίνητο. Βλέπουμε τους χαρακτήρες στο αμάξι πανικόβλητους σε κοντινά πλάνα και βλέπουμε το τι συμβαίνει στο δρόμο από τη θέση του οδηγού. Βλέπουμε να ξανοίγονται μπροστά μας απότομες στροφές ή να εμφανίζονται ξαφνικά αυτοκίνητα στο αντίθετο ρεύμα.
Η ουσία είναι πως αυτό που συμβαίνει το βιώνει ο θεατής από τη θέση του οδηγού και χωρίς να χάνει την επαφή του με τους χαρακτήρες της ταινίας. Ουδέποτε ο Χίτσκοκ δείχνει ολόκληρο το αμάξι σε κάποιο πλάνο, από κοντά ή μακριά, να κάνει πιρουέτες ή άλλα κόλπα που κάνουν οι κασκαντέρ στις ταινίες. Ο προφανής λόγος γι’ αυτό είναι πως ο Χίτσκοκ θεωρούσε πως τέτοια γενικά (να το πούμε αλλιώς, εξωτερικά) πλάνα του ανεξέλεγκτου αυτοκινήτου (ή για οποιοδήποτε κινούμενο μέσο) αποξενώνουν το θεατή από την αγωνία που βιώνουν οι χαρακτήρες στην ταινία, καθώς τον τοποθετούν σε μια εξωπραγματική γωνία θέασης της δράσης.
Συγκρίνετε αυτήν την τεχνική με τις τεχνικές που χρησιμοποιούν οι σκηνοθέτες σήμερα για να γυρίσουν σκηνές δράσης με αυτοκίνητα. Μπορεί οι ταινίες στυλ Fast and Furious να είναι σαφώς πιο εντυπωσιακές, αλλά έχουν, τελικά, σασπένς;
Ο Χίτσκοκ ήταν αδυσώπητος σε θέματα που αφορούσαν τις ταινίες του και στον τρόπο που το όραμα του θα μετουσιωνόταν στο φιλμ. Για το ρόλο του χαμένου προσώπου και κακοποιού στην ταινία, ο Χίτσκοκ ήθελε εξαρχής τον William Devane, μόνο που αυτός δεν ήταν διαθέσιμος. Έτσι, συμβιβάστηκε με τη δεύτερη επιλογή του, τον Roy Thinnes. Μετά από πέντε ή έξι μέρες γυρισμάτων με τον Thinnes, ο Χίτσκοκ έμαθε πως ο Devane ήταν τελικά διαθέσιμος. Δε δίστασε να απολύσει τον Thinnes, όχι επειδή ήταν κακός ή ανεπαρκής με οποιοδήποτε τρόπο, αλλά επειδή υπήρχε κάποιος που θεωρούσε καλύτερο για το ρόλο.
Όλοι μπορούμε να αντιληφθούμε πόσο σκληρό είναι αυτό για έναν ηθοποιό. Είναι αλήθεια, πάντως, πως ο Devane είναι εξαιρετικός στο ρόλο του, καθώς είναι ταυτόχρονα αστείος και μακάβριος, ακριβώς όπως το απαιτεί ο ρόλος. Καλοί στους ρόλους τους είναι και η Barbara Harris στο ρόλο της μέντιουμ και ο Bruce Dern στο ρόλο του συντρόφου της μέντιουμ.
Πολύ ωραία είναι η μουσική της ταινίας, από το John Williams, ο οποίος ήταν ακόμη νέος στον κινηματογράφο. Ως συνήθως, η μουσική του Williams είναι παιχνιδιάρικη και μελωδική, έχοντας βέβαια τις απειλητικές αποχρώσεις της. Για άλλη μια φορά, ο Χίτσκοκ στηρίζεται πολύ στη μουσική για να πει την ιστορία του, χωρίς να φοβάται πως αυτό μπορεί να αφαιρέσει το στοιχείο του ρεαλισμού από την ταινία. Όπως είπαμε, όμως, ο Χίτσκοκ ήταν πάνω απ’ όλα ένας entertainer του σινεμά.
Το «Οικογενειακή Συνωμοσία» είναι η τελευταία ταινία που γύρισε ο Χίτσκοκ.
Αριστείδης Πετρόπουλος
