ΥΠΟΦΗΦΙΟ ΓΙΑ ΟΣΚΑΡ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ 2012
Συγκινητικό οικογενειακό δράμα, διακριτική πολιτικοκοινωνική σάτιρα και μια έξυπνη, κομψή κινηματογραφική απάντηση στο ερώτημα
“Ποιο είναι το τίμημα της αλήθειας;”. Και βραβείο σεναρίου στις Κάνες
ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΗΤΣΗΣ
Αυτή η ταινία επιστρέφει με έξυπνο τρόπο σε μια ιστορία τόσο παλιά όσο η ανθρωπότητα: τη σύγκρουση ανάμεσα σε δύο διαφορετικές γενιές.
Ο ισραηλινός σκηνοθέτης Τζόζεφ Σένταρ εστιάζει σε δύο τύπους των οποίων η αντίθεση ελκύει αμέσως την προσοχή μας: από τη μία πλευρά ένας πεισματάρης, άκαμπτος αλλά ευθύς, παλαιών αρχών πατέρας, ικανός να σου κάνει ρετάλια τα νεύρα (Σλόμο Μπαρ-Αλμπα), από την άλλη …
…ο προοδευτικός αλλά και πονηρότερος γιος του (Λιόρ Ασκενάζι), που μπορεί να είναι πιο επικοινωνιακός και φιλικός αλλά δεν εμπνέει και τόση εμπιστοσύνη, γιατί είναι ζηλόφθονος, αριβίστας, ικανός να λειτουργήσει με δόλιους τρόπους για να πετύχει τον σκοπό του.
Το ενδιαφέρον προκύπτει μέσα από το δραματουργικό φόντο της ιστορίας, τους κύκλους του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ.
Απόψεις, σκέψεις, αναλύσεις και διατριβές για τα ταλμουδικά κείμενα και τις δύο διαφορετικές σχολές τους αναμοχλεύονται στην «αρένα» για τη διεκδίκηση του Βραβείου Ισραήλ, του σημαντικότερου εθνικού βραβείου του ισραηλινού κράτους. Το διεκδικεί ο πατέρας, αλλά ο γιος δεν θα το αφήσει να περάσει έτσι.
Βλέπουμε λοιπόν ότι η διαμάχη των δύο ανδρών στο Ταλμούδ προεκτείνεται στη ζωή τους, ότι κατά μια έννοια ο φανατικός ανταγωνισμός των δύο ταλμουδικών στρατοπέδων καθρεφτίζεται στην καθημερινότητα του Ισραήλ: ο ιός του Ταλμούδ μολύνει την οικογένεια και έτσι η ταινία μπορεί να αγγίξει τους πάντες.
Για την καλύτερη «ανάγνωσή» της καλό είναι πάντως ο θεατής να γνωρίζει ορισμένα πράγματα για το Ταλμούδ, όπως ονομάζεται το σύνολο των εβραϊκών κειμένων που γράφτηκαν στην Παλαιστίνη και στη Βαβυλώνα περί το 200-500 μ.Χ. Η καταστροφή του ναού το 70 μ.Χ. ώθησε τους ραβίνους της Παλαιστίνης να συγκεντρώσουν κάποιες προφορικές διδασκαλίες σε ένα πρώτο κείμενο, αλλά με την αύξηση του διωγμού των Ιουδαίων της Παλαιστίνης (που συνοδευόταν από άνοδο του χριστιανισμού σε πολιτική δύναμη) το κέντρο της ταλμουδικής ανάπτυξης μετακινήθηκε στη Βαβυλώνα, που βρισκόταν έξω από τα όρια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ετσι πραγματοποιήθηκε η παραγωγή δύο Ταλμούδ: του Μίσνα, δηλαδή του Ταλμούδ της Βαβυλώνας, και αργότερα του Γκεμάρα, του Ταλμούδ της Ιερουσαλήμ, γνωστού και ως Παλαιστινιακού. Μικρότερο σε έκταση από το Μίσνα, θεωρείται υποδεέστερό του.
Οι ταλμουδικές σπουδές είναι μια ασταθής και αμφιλεγόμενη ως έναν βαθμό περιοχή, γεγονός που οφείλεται στην ακαδημαϊκή ανάλυση κειμένων τα οποία μπορεί να θεωρούνται ιερά. Ο βασικός σκεπτικισμός βασίζεται στην αξιοπιστία του κειμένου, στην επεξεργασία του μέσα από πολλές και διαφορετικές απόψεις οι οποίες έρχονται σε αντίθεση με τις κλασικές υποθέσεις που έγιναν στα βάθη των αιώνων, και προκαλούν ανάμεικτα συναισθήματα ακόμη και στη σημερινή παραδοσιακή κοινωνία.
Να σημειώσω, τέλος, ότι η καθυστερημένη εμφάνιση του «Γράψε λάθος» στις ελληνικές αίθουσες μόνο απορία προκαλεί, καθώς έχει προ καιρού συγκεντρώσει δάφνες. Στο περυσινό Φεστιβάλ Καννών ο Τζόζεφ Σένταρ κέρδισε το βραβείο Σεναρίου, ενώ εφέτος είδαμε το φιλμ να αποσπά ακόμη μία διάκριση, την υποψηφιότητα στα ξενόγλωσσα Οσκαρ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ
ΤΟ ΒΗΜΑ
